خازن کولر گازی

خازن کولر گازی چیست ؟

خازن کولر گازی : هر آنچه که درباره خازن کولر گازی نیاز هست بدانید

 

نقش خازن در کولر گازی چه می باشد؟ چگونه خازن کولر گازی را تعویض کنم ؟

تست خازن کولر گازی چگونه می باشد؟ دلیل خراب شدن خازن کولر گازی چیست ؟ 

انواع خازن کولر گازی را بشناسیم. روش نصب خازن کولر گازی را یاد بگیریم.

 

خازن چیست ؟ تعریف خازن:

خازن وسیله ای است که به منظور ایجاد گشتاور قوی راه اندازی و حرکتی در موتورهای تک فاز به کار می رود.

 خازن دو صفحه موازی فلزی است که به شکلی طراحی می شوند که در بین آنها لایه هایی از عایق و هوا قرار بگیرد و بتوانند انرژی الکتریکی را نگهداری کنند و در هنگام تایمینگ به همراه مقاومت ها استفاده شوند.

 

 

خازن کولر گازی چیست؟ 

خازن کولر گازی یا Capacitor راه انداز موتور کولرگازی است.

خازن ذخیره کننده بار الکتریکی است و از دو صفحه موازی که روبروی هم قرار گرفته اند تشکیل شده است.

بار الکتریکی که در خازن ها ذخیره می گردد جهت راه اندازی قسمت های مختلف کولر گازی مصرف می گردد.

ما در کولرهای گازی ۳ عدد خازن داریم :

• خازن کمپرسور کولر گازی
• خازن فن داخلی کولر گازی
• خازن فن بیرونی کولر گازی

از آنجایی که خازن های کولر گازی قابلیت های دیگری همچون موازنه کردن تغییر ولتاژ قوی، استفاده شدن به عنوان فیلتر جریان های مستقیم و… را نیز دارند.

به همین جهت خازن کولر گازی یکی از قطعاتی هستند که زود دچار مشکل می شوند.

 

نقش خازن در کولر گازی چیست ؟

یکی از عمده ترین دلایلی که افراد با تعمیر کار کولر گازی تماس میگیرند و از کار نکردن کولر گازی شان شکایت میکنند خراب شدن خازن کولر گازی می باشد.

تجربه ما نشان میدهد که در اکثر مواردی که برای سرویس کولر گازی مراجعه کرده ایم ، مشکل از خازن کولر گازی بوده است.

مواردی که ممکن است در اثر خراب شده خازن کولر گازی با آنها مواجه شوید:

• موتور فن روشن میشود اما کمپرسور کولر گازی روشن نمیشود.

 

ظرفیت هر خازن بر حسب میکروفاراد که با نماد (μF) نشان داده میشود بر روی بدنه آن نوشته شده است. 

انواع خازن

• خازن کار (خازن روغنی) :
  • خازن روعنی به طور دایم با سیم پیچ راه انداز به صورت سری در مدار قرار می گیرد.
  • ظرفیت خازن کار نسبت به خازن راه اندار کمتر است.
  • ظرفیت خازن روغنی معمولا تا ۴۰  میکروفاراد می باشد.
• خازن راه انداز (خازن خشک) :
• خازن خشک به طور لحظه ای ودر هنگام راه اندازی موتورها با سیم پیچ کمکی به طور سری در مدار قرار می گیرد و سپس توسط رله ی ولتاژ و یا رله ی جریان از مدار خارج می شود.
•    برای تخلیه بار الکتریکی خازن های خشک شارژ شده معمولا یک مقاومت الکتریکی (از نوع کربنی) را به طور موازی با خازن لحیم می کنند.
• در صورت نداشتن مقاومت برای تخلیه ی بار الکتریکی می توان به وسیله ی یک تک سیم خازن را اتصال کوتاه داد (برق خازن بایستی قطع باشد)

 

چرا خازن کولر گازی خراب می شود؟

دلایل مختلفی وجود دارد که میتوانند باعث خراب شدن خازن کولر گازی شوند

در ادامه برخی از دلایل خرابی خازن کولر گازی را ذکر کرده ایم.

• خراب شدن خازن کولر گازی در اثر بالا رفتن دمای کارکرد کولر گازی:
  • وقتی مرتبا دمای کولر گازی به هر دلیل بیشتر از محدوده طراحی شده برای خازن برود باعث می شود تا کم کم خازن استهلاک پیدا کند و خراب شود.
• در حالت کلی موتورهای کولر گازی در دمای بالا کار می کنند و تهویه مناسب برای آن ها از اهمیت زیادی برخوردار است.
• اگر کولرگازی تهویه خوبی نداشته باشد یا محل نصب آن مناسب نباشد و یا فن آن ضعیف باشد دمای آن بیش از حد نرمال خواهد شد که این تاثیر بدی بر روی خازن و کمپرسور کولر گازی دارد .

یکی از بیشترین خرابی ها در کولر های گازی که اغلب باعث نگرانی مصرف کننده هم می شود خرابی خازن کولر گازی است

دلیل اصلی سوختن و خراب شدن خازن هم در یک کلام کارکرد بیش از اندازه کولر گازی است.

وقتی در فصل گرم سال کرتب کولر گازی کار می کند در چند دقیقه یک بار ترموستات با فرمان به خازن کمپرسور را راه اندازی می کند این موضع باعث استهلاک و در نهایت خرابی خازن کولر گازی می شود.

 

نحوه تشخیص خرابی خازن کولر گازی

هر گاه هر یک از عوامل زیر را در کولر گازی خود مشاهده نمودید باید به خرابی خازن کولر شک کنید و در نهایت به طریقه نصب خازن کولر گازی نیاز پیدا میکنید :

از کجا بفهمیم خازن کولر گازی خراب شده است؟

۱ – موتور فن روشن می‌شود اما کمپرسور روشن نمی‌شود؟

• با اینکه فن به کار می افتد ولی کمپرسور استارت نمی کند.
• وقتی فن روشن شده ولی کمپرسور راه اندازی نمی شود

اگر دلیل خرابی کولرگازی خازن کولر گازی باشد به‌ محض حرکت ترموستات در جهت عقربه‌های ساعت موتور میل به حرکت از خود نشان می‌دهد، اما روشن نمی‌شود.

در چنین حالتی به دلیل جریان اضافی که کمپرسور در این حالت می‌کشد عمل اورلود نیز اتفاق می‌افتد.

۲ – کلید فن را روی کلیه حالت‌ها قرار داده‌ایم، اما فن روشن نمی‌شود؟
اگر علت خرابی از خازن کولر گازی باشد با حالت ۱ کلید، فن موتور صدای هوم داده و شروع به آمپر کشی می‌کند.

در چنین حالتی اگر به‌ موقع کلید فن را خاموش نکنیم، موتور فن خواهد سوخت.

در صورتیکه فن بر روی کلیه حالت ها تست شود و روشن نشود و یا صدای هوم بدهد و روشن نشود و تنها آمپر کشی داشته باشد مشکل از خازن است و اگر خیلی زود کلید فن را خاموش نکنید په بسا باعث سوختن موتور فن هم خواهید شد.

در صورت چنین مشکلاتی خازن را از مدار خارج کنید و به طریق روش‌های تست خازن کولر گازی که در زیر ذکرشده است خازن را تست و در صورت نیاز تعویض کنید.

روش های تست خازن کولر گازی :

برای تست کردن خازن کولر گازی روش‌های مختلفی وجود دارد که در اینجا به ذکر چند مورد می پردازیم :

ابتدایی ترین و ساده ترین روش این است که از یک خازن متناسب و با مشخصات دقیق خازن خود کولر گازی به جازی خازن اصلی کولر استفاده کنید.

• اگر خازن سالم شما باعث راه اندازی کمپرسور و روشن شدن کولر شد و در واقع مشکل بر طرف شد نیازی به اقدام دیگر نیست و باید خازن کولر گازی تعویض شود.
• اما اگر کولر روشن نشد، پس مشکل از خازن نبوده است و خازن کولر به احتمال زیاد سالم است

دومین راه ، اگر دسترسی به خازن سالمی ندارید خازن را با چشم بر انداز کنید.

• خازن خراب معمولا باد می کند یا می ترکد و یا فرو رفتگی دارد
• . اگر هر یک از این علائم را دیدید خازن خراب است و باید اقدام به تعویض خازن کولر گازی شود.

اما کاربردی ترین و اصولی ترین روش تست خازن کولر گازی استفاده از یک اهم متر است.

• برای این کار باید دو سر سیم های اهم متر را به خازن متصل کنید .
• اگر عقربه اهم متر تا انتها بالا رفت و بلا فاصله دوباره تا وسط برگشت و کم کم و به آرامی به حالت اول خود بازگشت نشان می دهد که خازن سالم است .
• ولی اگر هیچ تغییری در عقربه دیده نشد و یا عقربه تا انتها بالا رفت و باز نگشت نشان می دهد که خازن خراب شده است.

روشهای تست خازن کولر گازی

روش دیگر که البته توصیه نمی کنیم افراد معمولی انجام دهند زیرا خیلی خطرناک است و باید حتما توسط تعمیرکار کولر گازی با وسایل ایمنی انجام شود این است که:

• دو سر خازن را با دو رشته سیم برق با ولتاژ دقیقی که بر روی خازن نوشته شده اتصال دهیم و سپس این دو سر سیم را به هم وصل کنید .
• در این حالت اگر جرقه آب رنگ شدید زد نشان می دهد که خازن سالم است
• ولی اگر جرقه ای در کار نبود و یا زرد رنگ و ضعیف بود یعنی خازن خراب است و باید اقدام به تعویض خازن کولر گازی شود.

چرا خازن کولر گازی خراب می شود؟

سه عامل زیر در بسیاری اوقات باعث ترکیدن خازن کولر گازی اسپیلت می شوند:

•  گرمای ناشی از هوای بیرون در فصل تابستان
• گرمای کمپرسور
• عدم سرویس دوره ای کمپرسور 

البته یکی دیگر از مهمترین عوامل خرابی خان کولر گازی نوسانات برق است.

عواملی که باعث خراب شدن خازن کولر گازی میشود

• جریان اضافی در کولر گازی:
  معمولا اگر موتور خراب شود بار اضافی می کشد.
  • هر چند خیلی کم این اتفاق می افتد ولی در صورت خرابی سیم پیچ های راه انداز و اصلی موتور بار اضافه ای را می کشد .
  • بار اضافی یکی از خطرناک ترین موارد برای خازن کولر گازی است و خیلی راحت آن را خراب می کند.
• اضافه ولتاژی که وارد کولر گازی می شود:
  • یکی از تاثیر گذارترین عواملی که عمر مفید خازن را کاهش می دهد اضافه ولتاژ برق ورودی کولر گازی می باشد.
  • ولتاژ نامی که بر روی خازن درج شده بهترین حالت برای ان است و اگر بیش از این اندازه ولناژ دریافت کند ممکن است همان موقع واکنش نشان ندهد ولی به مرور خراب می شود.
  • معمولا ولتاژ افزایش جریان زیادی را به همراه دارد و افزایش شدت جریان باعث بالا رفتن دمای کولر گازی می شود.
  • بهتر است در بازدید دوره ای کولر گازی شدت جریان و میزان ولتاژ برق بررسی شود و حداقل میزان ولتاژ همیشه در دستگاه رعایت شود تا خزان عمر زیادی داشته باشد.

 

تشخیص ظرفیت خازن فن کولر گازی

شما باید با مراجعه به مشخصات درج شده بر روی خازن و یا دفترچه راهنمای کولر گازی خازنی دقیقا مشابه خازن کولر گازی خود را خریداری نمایید.

• معمولا بر روی بدنه موتور فن کولر گازی، ظرفیت خازن فن درج شده است،
• در صورت پاک شدن مشخصات، باید میزان خازن مورد نیاز را به صورت تجربی تشخیص دهیم.

 

روش نصب و تعویض خازن کولر گازی :

• ابتدا با توجه به روش های گفته شده مطمئن شوید که خازن کولر گازی مشکل دارد ،
• سپس مشخصات خازن و ظرفیت خازن کولر گازی را چک کرده و یک خازن مشابه را خریداری کنید.
• سپس باید برق کولر را قطع کنید . خازن های کولر گازی در کنار کمپرسور قرار می گیرند.
• قبل از انجام هر کار ی مطمئن شوید که کولر گازی اورلود نکرده باشد .

نحوه تعویض خازن کولر گازی

نحوه تعویض خازن بسیار ساده است .

• ابتدا با استفاده از پیچ گوشتی بست خازن قبلی را از بدنه باز کنید
• برای اینکه دچار اشتباه نشوید باید یکی یکی سیم های خازن قدیمی را از جای خود خارج و به خازن جدید اتصال دهید و هر سیم را دقیقا به ورودی مشابه وصل کنید.
• در نظر داشته باشید که COM در ورودی دو سیم دارد، از این رو باید دو سیم از خازن قبلی جدا و به خازن جدید وصل شود.
• سپس خازن قبلی را کنار گذاشته و به کمک بست خازن جدید را به محل خازن اتصال دهید،
• سپس برق را وصل کرده و کولر را روشن کنید.
• اگر مشکل از خازن بوده باشد کولر و کمپرسور راه اندازی می شود.

توجه کنید، برای جلوگیری از خطر برق گرفتگی و یا مشکلات تعویض خازن بهتر است از تعمیرکار کولر گازی برای تست و تعمیر خازن کولر گازی استفاده کنید.

• برای تعویض خازن در نظر داشته باشید که علامت c به معنی common و به معنی مشترک بر روی خازن است.
• و دو علامت s به معنی استارت و R به معنی رانینگ می باشند.
• همچنین دو علامت MAIN و SUB را نیز می توانید بر روی خازن مشاهده کنید
• که به اصطلاح سیم پیچ اصلی همان MAIN یا به صورت اختصاری C-R می باشد
• و سیم پیچ SUB یا به اختصار C-S به معنی سیم پیچ راه انداز می باشد.
• شناخت این علامت ها برای نصب سیم های خازن ضرورت زیادی دارد .

 

جمع بندی :

نحوه تست خازن کولر گازی

برای تست کردن خازن کولر گازی که یکی از اجزای بسیار مهم کولر گازی است روش های مختلفی وجود دارد که در اینجا چند مورد مهم را ذکر میکنیم:

الف – در روش اول اگر حدس میزنید که خازن خراب است برای اطمینان از حدس خود یک خازن سالم با همان مشخصات را در مدار کولرگازی قرار دهید اگر عیب کولرگازی بر طرف شد حدس شما صحیح است.

این روش ساده ترین روش تست خازن کولرگازی است

ب – اگر روی خازن علایمی مانند برآمدگی یا ترکیدگی یا فرو رفتگی دیده میشود به احتمال زیاد خازن معیوب و خراب است.

ج – بهترین روش تست خازن کولر گازی :

• با دستگاه اهم متر خازن را تست کنیم.
• با اتصال هر دو سر سیم های اهم متر به خازن اگر عقربه بسرعت تا انتها رفته و دوباره به آرامی تا وسط صفحه برگردد و از انجا به کندی به جای اول خود برگردد نشان دهنده این است که خازن سالم است و اگر غیر از این رخ دهد خازن معیوب است.

د – روش اخر خطرناکترین روش تست خازن است:

•  این روش توصیه نمیشود : بدین صورت است که دو سر خازن را با دو رشته سیم به ولتاژی که روی آن نوشته وصل میکنیم و سپس به هم متصل میکنیم اگر جرقه آبی شدید ایجاد شود نشان دهنده این است که خازن خراب سالم است و اگر جرقه زرد رنگ و ضعیف بود نشانه معیوب بودن خازن است.

 

 

چرا خازن کولر گازی مدام معیوب میشود:

دمای کار کرد کولر گازی:

• تجاوز از محدوده دمایی که خازن برای کارکرد در آن محدوده طراحی شده است طول عمر آن را کاهش می­ دهد.
• در حالت کلی، موتورهایی که در محیط های داغ کار می ­کنند و یا در محیط ­های با تهویه کم مورد استفاده قرار می­ گیرند. طول عمر خازن به میزان قابل توجهی کاهش می ­یابد .
• خنک سازی موتور و خازن می توان طول عمر خازن را افزایش داد.

جریان

• خرابی موتور باعث اضافه بار خازن می­شود. این مورد معمولا به ندرت رخ می­دهد.
• در حالتی که موتور به صورت جزیی و یا کلی در سیم پیچها دچار آسیب شود.
• یا موتور متحمل اضافه بار گردد جریان افزایش یافته که این هم در جای خود بر عمر خازن تاثیر می­گذارد.

ولتاژ ورودی به کولرگازی

• این عامل به تنهایی در کاهش طول عمر خازن اثر نمایی دارد.
• ولتاژ روی خازن دائم کار نباید از ولتاژ نامی درج شده بر روی آن تجاوز کند.
• بطور کلی کاهش ولتاژ باعث افزایش شدت جریان(آمپر) میشود
• و طبیعتا افزایش شدت جریان آمپر کولرگازی باعث افزایش دما میشود .
• برای مثال اگر اجازه دهیم خازنی با مقدار نامی ۴۴۰ ولت در ۴۵۰ ولت کار کند ممکن است عمر خازن تا ۲۰% کاهش یابد.
• در ۴۶۰ ولت عمر خازن ۵۰% و در ۴۷۰ ولت ۷۵% طول عمر خازن کاهش می­یابد. و به همین منوال ادامه می­یابد.
• و با کار کردن خازن در ولتاژی کمتر از ولتاژ نامی آن می­توان طول عمر خازن را افزایش داد.

عمر(ساعت کارکرد):

• همه خازنها برای عمر مشخصی طراحی شده ­اند عوامل مختلفی می­توانند این عمر را کاهش و یا افزایش دهند.
• اما هنگامی که عمر خازن افزایش می یابد از داخل عملکرد آن کاهش می­یابد
• و به مرور ظرفیت خازنی خود را از دست می­دهد.

آموزش تعویض خازن کولر گازی

 

منابع :

تهران سرویسکار
فدک تهویه
دیجی تعمیرگاه